Giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm là gì và vì sao cần thiết?
Giấy an toàn vệ sinh thực phẩm ai cấp (thường gọi tắt là Giấy ATVSTP hoặc Giấy phép ATTP) là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, chứng nhận cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm đã đảm bảo đủ điều kiện vệ sinh, an toàn thực phẩm theo quy định pháp luật. Đây là điều kiện bắt buộc đối với hầu hết các cơ sở kinh doanh thực phẩm nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tuân thủ Luật An toàn thực phẩm năm 2010.
Việc có giấy chứng nhận ATVSTP mang lại uy tín và niềm tin cho khách hàng, đồng thời giúp doanh nghiệp tránh được những xử phạt hành chính hoặc nguy cơ bị đình chỉ hoạt động do vi phạm quy định an toàn thực phẩm.
Theo quy định hiện hành (Nghị định 15/2018/NĐ-CP hướng dẫn Luật An toàn thực phẩm), trừ một số trường hợp được miễn (như sản xuất ban đầu nhỏ lẻ, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ, bán thực phẩm đóng gói sẵn không chế biến, kinh doanh không có địa điểm cố định…), đa số cơ sở chế biến, kinh doanh thực phẩm đều phải có giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP trước khi hoạt động.
Giấy phép này thường có hiệu lực 3 năm kể từ ngày cấp; hết thời hạn, cơ sở phải xin cấp lại để tiếp tục hoạt động hợp pháp.
Cơ quan nào có thẩm quyền cấp Giấy an toàn vệ sinh thực phẩm?
Giấy an toàn vệ sinh thực phẩm do ai cấp? Câu trả lời phụ thuộc vào loại hình kinh doanh và lĩnh vực sản phẩm của cơ sở. Theo phân công của pháp luật Việt Nam, có ba bộ ngành chính chịu trách nhiệm quản lý và cấp loại giấy phép này, gồm Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn và Bộ Công Thương. Cụ thể:
Bộ Y tế (Cục An toàn thực phẩm, Sở Y tế và Chi cục ATVSTP địa phương)
Bộ Y tế là cơ quan đầu mối về quản lý an toàn thực phẩm. Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) trực tiếp cấp giấy chứng nhận ATTP cho một số cơ sở đặc thù quy mô lớn hoặc sản xuất sản phẩm nhạy cảm về sức khỏe. Ví dụ: các cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng, thực phẩm tăng cường vi chất, thực phẩm dinh dưỡng y học… sẽ do Cục An toàn thực phẩm cấp phép.
Tại địa phương, Sở Y tế hoặc Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm cấp tỉnh/thành phố (trực thuộc Sở Y tế) có thẩm quyền cấp giấy ATVSTP cho phần lớn các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn. Đặc biệt, các cơ sở dịch vụ ăn uống như nhà hàng, quán ăn, quán cà phê, bếp ăn tập thể… thường nộp hồ sơ xin giấy phép ATTP tại Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm cấp tỉnh (hoặc quận/huyện nếu được phân cấp).
Ngoài ra, Chi cục/Sở Y tế cũng cấp giấy chứng nhận cho cơ sở sản xuất nước uống đóng chai, nước đá dùng trong thực phẩm… trên địa bàn địa phương mình.
Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn (Sở Nông nghiệp & PTNT)
Ngành Nông nghiệp quản lý mảng thực phẩm có nguồn gốc nông lâm thủy sản. Sở Nông nghiệp & PTNT (thông qua Chi cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm Thủy sản hoặc cơ quan tương đương) sẽ cấp giấy chứng nhận ATTP cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh các nhóm sản phẩm như rau, củ, quả; các loại hạt, trà, cà phê; thịt, thủy hải sản tươi sống và đã qua sơ chế; cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm; sản xuất, kinh doanh nông sản, thực phẩm tươi sống và các thực phẩm thô khác.
Sở NN&PTNT quản lý nhiều nhóm thực phẩm nhất trong ba bộ ngành, đảm bảo chuỗi cung ứng thực phẩm từ trang trại đến bàn ăn tuân thủ quy định an toàn.
Bộ Công Thương (Sở Công Thương)
Sở Công Thương chịu trách nhiệm cấp giấy ATVSTP đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm thuộc lĩnh vực công nghiệp chế biến và thương mại phân phối. Cụ thể, Sở Công Thương cấp phép cho các cơ sở sản xuất thực phẩm chế biến như bánh kẹo, sữa và chế phẩm từ sữa, dầu thực vật, bột, tinh bột, rượu, bia, nước giải khát (tùy theo quy mô thiết kế; cơ sở quy mô lớn có thể do Bộ Công Thương trực tiếp cấp).
Bên cạnh đó, tất cả các siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi và cơ sở bán buôn, bán lẻ thực phẩm trong phạm vi một tỉnh đều cần xin giấy chứng nhận ATTP tại Sở Công Thương. (Nếu chuỗi kinh doanh trải rộng trên từ 2 tỉnh thành trở lên, thẩm quyền có thể thuộc Bộ Công Thương).
Ủy ban nhân dân địa phương (xã/phường)
Đối với hộ kinh doanh cá thể, cơ sở nhỏ lẻ (ví dụ: quán ăn nhỏ, cơ sở chế biến thủ công quy mô hộ gia đình), tùy theo quy định phân cấp của từng địa phương, UBND cấp quận/huyện hoặc xã/phường có thể được ủy quyền cấp giấy chứng nhận ATTP.
Thực tế, một số địa phương giao Phòng Y tế quận/huyện thẩm định và UBND quận/huyện ký cấp phép cho các cơ sở dịch vụ ăn uống nhỏ lẻ, nhằm tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh. Tuy nhiên, không phải nơi nào UBND cũng trực tiếp cấp, do đó chủ cơ sở nên liên hệ trước với chi cục ATVSTP hoặc Sở Y tế địa phương để được hướng dẫn đúng nơi nộp hồ sơ.
Lưu ý: Xác định đúng cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép cho cơ sở của bạn rất quan trọng. Nộp hồ sơ sai nơi quy định có thể khiến hồ sơ bị trả về, mất thời gian và công sức. Do đó, hãy tìm hiểu kỹ hoặc hỏi trực tiếp cơ quan quản lý tại địa phương trước khi nộp đơn.
Thẩm quyền giấy an toàn vệ sinh thực phẩm ai cấp tại TP. Hồ Chí Minh có gì đặc biệt?
Tại TP. Hồ Chí Minh, công tác quản lý an toàn thực phẩm được tổ chức đặc thù hơn so với nhiều địa phương khác. Thành phố đã thí điểm thành lập Ban Quản lý An toàn Thực phẩm TP.HCM từ năm 2017, và đến năm 2024 chính thức nâng cấp thành Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM – đây là sở chuyên ngành ATTP đầu tiên trên cả nước. Sở ATTP TP.HCM đóng vai trò là đầu mối thống nhất quản lý và cấp các loại giấy phép về an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố, thay cho việc phân tán qua Sở Y tế, Sở Công Thương hay Sở Nông nghiệp như trước đây.
Giám đốc Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM hiện nay là PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan – người từng giữ chức Trưởng Ban Quản lý ATTP trong giai đoạn thí điểm. Dưới sự điều hành của bà Phong Lan, Sở ATTP TP.HCM tích cực phối hợp với các xã, phường để kiểm soát vệ sinh thực phẩm và cấp giấy chứng nhận ATTP nhanh chóng, hiệu quả cho doanh nghiệp. Theo Sở ATTP TP.HCM, mục tiêu của thành phố là đảm bảo mọi cơ sở thực phẩm đủ điều kiện đều được cấp phép kịp thời, góp phần hạn chế rủi ro ngộ độc thực phẩm trong cộng đồng.
Để hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh trong việc xin giấy phép ATTP tại TP.HCM cũng như các tỉnh thành khác, hiện có nhiều đơn vị tư vấn chuyên nghiệp. Chẳng hạn, Công ty TNHH Tiêu Chuẩn Chất Lượng Việt Nam (Công ty TNHH LEGAL LÊ GIA) luôn đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc hoàn thiện hồ sơ, thực hiện thủ tục xin giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm. Bạn có thể tìm hiểu thông tin, thủ tục và nhận tư vấn từ các chuyên gia của công ty để quá trình xin giấy phép được thuận lợi và đúng quy định nhất.
Một số lưu ý khi xin giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP
Để quá trình xin giấy ATVSTP diễn ra suôn sẻ, chủ cơ sở cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:
- Chuẩn bị cơ sở vật chất đạt chuẩn: Trước khi thẩm định, hãy đảm bảo cơ sở sản xuất, kinh doanh của bạn đã đáp ứng các yêu cầu vệ sinh như bếp ăn sạch sẽ, khu vực chế biến sống chín tách biệt, có đủ dụng cụ, thiết bị bảo đảm an toàn thực phẩm, nhân viên có đồ bảo hộ lao động… Cơ sở càng chuẩn bị tốt thì khả năng đạt yêu cầu thẩm định càng cao.
- Hoàn thiện hồ sơ giấy tờ đầy đủ: Hồ sơ xin cấp giấy phép ATTP khá nhiều mục. Bạn cần điền đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận (theo mẫu), có bản sao giấy đăng ký kinh doanh, bản thuyết minh điều kiện cơ sở vật chất, giấy khám sức khỏe cho chủ cơ sở và người trực tiếp chế biến, giấy chứng nhận đã tập huấn kiến thức ATTP cho chủ và nhân viên, sơ đồ mặt bằng cơ sở, v.v. Kiểm tra kỹ và sắp xếp hồ sơ logic sẽ giúp việc xét duyệt thuận lợi hơn.
- Nộp đúng nơi, đúng thời hạn: Hãy nộp hồ sơ tại đúng cơ quan có thẩm quyền đã xác định (Sở/Chi cục hoặc UBND được ủy quyền). Sau khi nộp, thông thường trong vòng ~15 ngày làm việc cơ quan chức năng sẽ thẩm định hồ sơ, kiểm tra thực tế cơ sở. Nếu đạt yêu cầu, bạn sẽ được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP. Giấy phép có thời hạn 3 năm; do đó, trước khi hết hạn, hãy chủ động làm thủ tục gia hạn hoặc cấp lại.
- Tuân thủ quy định sau khi được cấp phép: Có giấy chứng nhận không có nghĩa là xong xuôi mãi mãi. Cơ quan cấp phép (ví dụ: Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM hoặc Chi cục ATVSTP) có thể kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất. Nếu phát hiện cơ sở vi phạm quy định vệ sinh (như sử dụng nguyên liệu không nguồn gốc, quy trình chế biến mất vệ sinh…), cơ quan chức năng có quyền thu hồi giấy phép đã cấp và xử lý vi phạm. Vì vậy, hãy luôn duy trì điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm trong suốt quá trình hoạt động.
Kết luận
Giấy an toàn vệ sinh thực phẩm ai cấp là thắc mắc chung của nhiều người khi bắt đầu kinh doanh trong lĩnh vực thực phẩm, ăn uống. Tóm lại, tùy theo loại hình và quy mô kinh doanh, thẩm quyền cấp giấy chứng nhận ATTP sẽ thuộc về Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp & PTNT, Bộ Công Thương (thông qua các Sở/Chi cục quản lý chuyên ngành tại địa phương), hoặc một số trường hợp thuộc UBND địa phương.
Riêng tại TP.HCM, Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM là cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm cấp mọi giấy phép ATTP trên địa bàn thành phố. Việc nắm rõ đúng cơ quan cấp phép không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian khi làm thủ tục, mà còn đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm.
Hãy luôn chủ động tìm hiểu thông tin từ các nguồn chính thống (website của cơ quan quản lý, dịch vụ tư vấn uy tín như atvstp.org.vn) và chuẩn bị tốt mọi điều kiện cần thiết – đó là chìa khóa để sớm sở hữu giấy chứng nhận ATTP, yên tâm phát triển cơ sở kinh doanh của mình một cách an toàn, bền vững.
