An toàn thực phẩm là vấn đề toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và nền kinh tế. Việc quản lý rủi ro an toàn thực phẩm một cách có hệ thống không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực từ thực phẩm bẩn mà còn cải thiện nhận thức và hành động của người tiêu dùng.
Những con số đáng báo động về an toàn thực phẩm
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), mỗi năm có khoảng 600 triệu người trên thế giới mắc bệnh do tiêu thụ thực phẩm bẩn, trong đó 420.000 người tử vong, gây thiệt hại kinh tế ước tính 110 tỷ USD/năm. Đặc biệt, trẻ em chiếm tới 40% số ca bệnh liên quan đến thực phẩm không an toàn.
Tại Việt Nam, vấn đề an toàn thực phẩm ngày càng được chú trọng, nhất là sau khi ghi nhận nhiều vụ ngộ độc thực phẩm có quy mô lớn. Nhu cầu xây dựng hệ thống đánh giá và xếp hạng rủi ro đã trở thành yêu cầu cấp thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo sự minh bạch trong quản lý.
Xếp hạng rủi ro an toàn thực phẩm: Giải pháp hệ thống hóa
Xếp hạng rủi ro là gì?
Xếp hạng rủi ro an toàn thực phẩm là quy trình phân tích và sắp xếp các mối nguy trong thực phẩm dựa trên hai yếu tố chính:
- Khả năng xảy ra của mối nguy.
- Mức độ nghiêm trọng của tác động đối với sức khỏe cộng đồng.
Đây là một bước quan trọng trong khung phân tích rủi ro, bao gồm đánh giá rủi ro, quản lý rủi ro và truyền thông rủi ro.
Ví dụ, rau xanh được xếp là nhóm thực phẩm có mức độ rủi ro cao nhất do nguy cơ nhiễm khuẩn Campylobacter, tiếp theo là các loại cá sống với nguy cơ nhiễm dịch tả Vibrio, khuẩn tụ cầu vàng, và Salmonella spp.
Lợi ích của xếp hạng rủi ro
Quy trình xếp hạng rủi ro mang lại nhiều lợi ích như:
- Hỗ trợ quản lý nguồn lực: Giúp các cơ quan quản lý ưu tiên phân bổ nguồn lực cho những vấn đề cấp bách nhất.
- Cải thiện an toàn thực phẩm: Cung cấp cơ sở khoa học để đưa ra các biện pháp can thiệp hiệu quả.
- Tăng cường nhận thức người tiêu dùng: Hướng dẫn công chúng về các loại thực phẩm có nguy cơ cao, từ đó giảm thiểu rủi ro khi lựa chọn thực phẩm.
Thực trạng và ứng dụng thực tế tại Việt Nam
Tại Việt Nam, FAO đã triển khai Dự án An Toàn Thực Phẩm Một Sức Khỏe, với hội thảo xếp hạng rủi ro được tổ chức tại 4 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Kết quả cho thấy:
- Rau xanh được xếp đầu tiên trong danh sách thực phẩm nguy cơ cao nhất, do nguy cơ nhiễm khuẩn Campylobacter.
- Các loại cá sống đứng ở vị trí tiếp theo, bao gồm cá nhiễm dịch tả Vibrio, khuẩn tụ cầu vàng và Salmonella spp.
Dựa trên các dữ liệu khoa học, quy trình xếp hạng rủi ro đã giúp các nhà quản lý xác định 10 loại mối nguy tiềm tàng, đồng thời cung cấp cơ sở cho các biện pháp giảm thiểu cụ thể.
Vai trò của xếp hạng rủi ro trong giám sát dịch bệnh
Xếp hạng rủi ro đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát dịch bệnh liên quan đến thực phẩm. Cụ thể:
- Xác định nguy cơ ưu tiên: Giúp sắp xếp các mối nguy thực phẩm dựa trên tác động sức khỏe cộng đồng.
- Hỗ trợ lập kế hoạch: Cung cấp thông tin cho các chương trình kiểm tra thực phẩm, cả nội địa lẫn nhập khẩu.
- Định hướng quản lý: Đưa ra các quyết định chính xác hơn trong phân bổ nguồn lực, xây dựng luật pháp và quy định an toàn thực phẩm.
Thách thức và giải pháp trong xếp hạng rủi ro an toàn thực phẩm
Thách thức lớn
- Thiếu dữ liệu đồng nhất: Số liệu không đủ cụ thể hoặc không đồng đều giữa các khu vực.
- Nguồn lực hạn chế: Nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam, gặp khó khăn trong việc phân bổ ngân sách và nhân lực cho việc nghiên cứu và triển khai.
Giải pháp khả thi
- Tăng cường hợp tác quốc tế: Việt Nam có thể tận dụng số liệu từ các tổ chức quốc tế như WHO, FAO để bổ sung dữ liệu cho hệ thống trong nước.
- Đẩy mạnh cam kết của Nhà nước: Hiện đại hóa quản lý an toàn thực phẩm, ưu tiên ngân sách cho các dự án nghiên cứu và triển khai các biện pháp mới.
Cam kết cải thiện an toàn thực phẩm vì sức khỏe cộng đồng
Xếp hạng rủi roan toàn thực phẩm là công cụ không thể thiếu để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Quy trình này không chỉ giúp các cơ quan quản lý ưu tiên nguồn lực mà còn cung cấp thông tin minh bạch cho người tiêu dùng.
Bà Nguyễn Hồng Minh, chuyên gia an toàn thực phẩm tại FAO, nhấn mạnh: “Sự tham gia của Nhà nước và cam kết mạnh mẽ trong việc hiện đại hóa quản lý an toàn thực phẩm là chìa khóa cho sự phát triển bền vững”.
Trong tương lai, việc hợp tác chặt chẽ giữa các tổ chức quốc tế, chính phủ và các doanh nghiệp sẽ là nền tảng để nâng cao chất lượng an toàn thực phẩm, bảo vệ sức khỏe cho mọi người dân.
Nội dung bài viết có tham khảo từ: kinhtedothi.vn
