Thực Trạng Ngộ Độc Thực Phẩm Tại Việt Nam
Theo Ban Chỉ đạo Liên ngành Trung ương về An toàn Thực phẩm, trong 11 tháng đầu năm 2024, Việt Nam ghi nhận 131 vụ ngộ độc thực phẩm, gây ảnh hưởng tới 4.796 người và dẫn đến 21 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2023, số vụ tăng 7, số người mắc tăng 2.677, tuy nhiên số tử vong giảm 7 người (Bộ Y tế).
Ngộ độc thực phẩm là mối lo ngại lớn, đặc biệt tại các bếp ăn tập thể, trường học và thức ăn đường phố. Các vụ vi phạm an toàn thực phẩm không chỉ tác động đến sức khỏe mà còn làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến uy tín của ngành thực phẩm trong nước.
Những Hạn Chế Trong Quản Lý An Toàn Thực Phẩm
1. Kiểm Tra, Xử Lý Còn Hạn Chế
Dù chính phủ đã tăng cường thanh tra, hậu kiểm an toàn thực phẩm, nhưng nhiều trường hợp chưa đánh giá đầy đủ, chính xác chất lượng sản phẩm. Đặc biệt, việc quản lý kinh doanh thực phẩm trên không gian mạng gặp nhiều khó khăn do tính ẩn danh, không rõ nguồn gốc. Nhiều cơ sở kinh doanh trực tuyến không đăng ký, khiến công tác kiểm tra và truy xuất nguồn gốc trở nên khó khăn hơn.
2. Thực Phẩm Kém Chất Lượng
Mặc dù ý thức tuân thủ của doanh nghiệp đã cải thiện, nhưng việc sản xuất, kinh doanh hàng kém chất lượng, hàng quá hạn sử dụng và không rõ nguồn gốc vẫn tồn tại. Một số doanh nghiệp vì lợi nhuận mà sử dụng nguyên liệu rẻ tiền, không đảm bảo vệ sinh, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Nguy Cơ Từ Thức Ăn Đường Phố Và Bếp Ăn Tập Thể
Theo Trung tướng Trần Minh Lệ, Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về Môi trường, thức ăn đường phố là nguy cơ lớn gây ngộ độc thực phẩm.
- Nhiều hàng quán vẫn sử dụng nguồn nguyên liệu bẩn, kém chất lượng.
- Chất bảo quản, phụ gia không được kiểm soát, nhiều trường hợp sử dụng hóa chất độc hại để bảo quản thực phẩm.
- Điều kiện chế biến không đảm bảo vệ sinh, dụng cụ chế biến không được làm sạch đúng quy chuẩn.
- Thực phẩm được chế biến và bảo quản trong môi trường ô nhiễm, không có sự kiểm soát của cơ quan chức năng.
Trong khi đó, tại các bếp ăn tập thể, trường học, nguồn cung cấp thực phẩm đôi khi không đạt tiêu chuẩn an toàn. Nhiều trường hợp đã ghi nhận việc sử dụng thực phẩm bẩn, không rõ nguồn gốc trong bữa ăn của học sinh, công nhân.
Giải Pháp Tăng Cường Chế Tài Xử Phạt
1. Tăng Cường Kiểm Tra, Hậu Kiểm
- Xây dựng cơ sở dữ liệu về thực phẩm để truy xuất nhanh, đảm bảo nguồn gốc sản phẩm rõ ràng.
- Hậu kiểm nghiêm ngặt, xử phạt nặng với vi phạm, không chỉ dừng lại ở xử phạt hành chính mà cần áp dụng biện pháp mạnh hơn.
- Đặc biệt kiểm tra chặt chẽ hàng nhập khẩu, tránh tình trạng nhập thực phẩm kém chất lượng từ nước ngoài vào thị trường nội địa.
- Tăng cường ứng dụng công nghệ trong giám sát như sử dụng mã QR truy xuất nguồn gốc thực phẩm, kiểm tra chất lượng thực phẩm bằng công nghệ AI và blockchain.
2. Chế Tài Mạnh Tay Hơn
Theo Phó Thủ tướng Lê Thành Long, cần tăng mức xử phạt và xác định rõ trách nhiệm doanh nghiệp.
- Phạt nặng các hành vi gian lận, bán hàng bẩn, không để doanh nghiệp vi phạm tiếp tục hoạt động.
- Rút giấy phép ngay lập tức khi vi phạm nghiêm trọng, đặc biệt với các cơ sở vi phạm nhiều lần.
- Xử lý hình sự đối với các vụ vi phạm nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng.
- Tăng cường giám sát, truy quét các cơ sở chế biến thực phẩm trái phép, không đảm bảo vệ sinh.
3. Nâng Cao Nhận Thức Của Người Tiêu Dùng
Bên cạnh các biện pháp chế tài, việc nâng cao nhận thức cộng đồng cũng là yếu tố quan trọng để hạn chế tình trạng ngộ độc thực phẩm.
- Đẩy mạnh giáo dục và truyền thông về an toàn thực phẩm, giúp người dân có thể tự nhận diện thực phẩm sạch và thực phẩm kém chất lượng.
- Khuyến khích người tiêu dùng ưu tiên sử dụng thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, hạn chế tiêu thụ thực phẩm đường phố không đảm bảo.
- Xây dựng các chương trình giám sát cộng đồng, khuyến khích người dân phản ánh các vi phạm an toàn thực phẩm.
Kết Luận
Việc tăng cường chế tài xử phạt an toàn thực phẩm và nâng cao nhận thức là cách duy nhất để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ, đẩy mạnh thanh tra và tuyên truyền, để giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm và đảm bảo an toàn cho người dân. Bên cạnh đó, mỗi cá nhân cũng cần chủ động trong việc lựa chọn thực phẩm an toàn, không chỉ bảo vệ bản thân mà còn góp phần tạo nên môi trường thực phẩm lành mạnh cho xã hội.
